Ontwikkelproces
Voordat een certificatieschema met alle eisen wordt gepubliceerd, gaat er een ontwikkelproces aan vooraf. De criteria moeten worden aangenomen door zowel de lidstaten van de Europese Unie, als door de Europese Commissie. Na publicatie van de criteria kan een aanvraag voor EU Ecolabel worden ingediend voor relevante producten. Het controleren van aanvraagdossiers en het toekennen van het EU Ecolabel, als aan alle eisen wordt voldaan, gebeurt door onafhankelijke instanties; ook wel de Competent Bodies of bevoegde instanties genoemd. In Nederland is SMK de aangewezen bevoegde instantie.
Procedure
De ontwikkeling en herziening van de eisen van EU Ecolabel gebeurt via een strenge procedure. Per productgroep wordt er gekeken binnen welke levensfasen de milieu-impact het grootst is. De criteria worden opgesteld om die impact te verkleinen. Deze criteria komen voort uit wetenschappelijke studies en uitgebreid overleg met NGO’s, consumentenbelangenverenigingen, branche-organisaties en bedrijven.
Het proces
De procedure voor de ontwikkeling van criteria is als volgt:
- Het Joint Research Centre (JRC) – het interne wetenschappelijke bureau van de Europese Commissie – is de partij die verantwoordelijk is voor de ontwikkeling/herziening van de eisen voor de productgroep en nodigt betrokken stakeholders uit voor deelname aan een ad hoc werkgroep (AHWG). Hierin nemen verschillende stakeholders deel, zoals NGO’s, consumentenbelangenverenigingen, branche-organisaties en bedrijven.
- De AHWG komt ongeveer 2-3 keer per jaar bijeen om de criteria te becommentariëren aan de hand van de resultaten van verschillende onderzoeken, zoals haalbaarheids-, milieu- en marktstudies, verbeteringsanalyses en herziening van bestaande levenscyclusanalyses.
- Het Bestuur van het Europees Ecolabel (European Union Ecolabelling Board – EUEB) bespreekt de conceptcriteria tijdens het proces van uitwerking van de eisen.
- De conceptcriteria worden voorgelegd aan de betrokken diensten van de Europese Commissie. Daarna worden de conceptcriteria voorgelegd aan de EUEB.
- Er wordt over gestemd door een regelgevend comité van nationale autoriteiten.
- De Europese Commissie stelt de definitieve criteria vast.
- Het besluit van de Europese Commissie wordt bekendgemaakt in het officiële publicatieblad.
Wie doet wat
Tijdens het ontwikkelproces zijn er verschillende belanghebbenden die een belangrijke rol spelen. Hieronder leggen we uit wie welke rol heeft.
EU Ecolabelling Board (EUEB)
De EU Ecolabelling Board draagt bij aan de ontwikkeling en herziening van de criteria van EU Ecolabel. Ook geeft de EUEB advies aan de Europese Commissie en doet aanbevelingen over o.a. de milieuprestatie-eisen.
Het bestuur is samengesteld uit vertegenwoordigers van de Competent Bodies van de Europese Unie, IJsland, Liechtenstein en Noorwegen en de vertegenwoordigers van de volgende organisaties:
3 EU /UN Bodies:
- European Chemical Agency (ECHA)
- European Investment Bank (EIB)
- International Labour Organization (ILO)
Europese Commissie
De Europese Commissie beheert het EU Ecolabelprogramma en zorgt ervoor dat dit correct wordt uitgevoerd volgens de EU Ecolabelverordening.
Ook als de ontwikkeling of herziening van EU Ecolabel criteria kan worden geïnitieerd en geleid door andere partijen dan de Europese Commissie (staten, Competent Bodies en andere belanghebbenden), is de Commissie verantwoordelijk voor het opstellen van de definitieve versie van de criteriadocumenten. De Commissie keurt EU Ecolabelcriteria voor elke productgroep goed als “besluiten van de Commissie”, nadat het regelgevend comité voor milieukeuren de criteria met een gekwalificeerde meerderheid heeft aangenomen.
Competent Bodies
Competent Bodies – ook wel bevoegde instanties – zijn onafhankelijke en onpartijdige organisaties die zijn aangewezen door Europese lidstaten binnen of buiten de ministeries. Zij zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van het EU Ecolabel op nationaal niveau en zijn het eerste aanspreekpunt voor alle vragen van aanvragers. Zij beoordelen aanvragen en kennen het EU Ecolabel toe aan producten die voldoen aan de daarvoor gestelde criteria. Ook zijn zij er als onafhankelijke partij voor verantwoordelijk dat het certificatieproces op een consistente, neutrale en betrouwbare manier wordt uitgevoerd.
Alle bevoegde instanties komen 3 keer per jaar bijeen op het forum van Competent Bodies om ervaringen uit te wisselen en te zorgen voor een consistente uitvoering van de regeling in verschillende landen. SMK is in Nederland de bevoegde instantie.
Stakeholders
Bij de ontwikkeling van criteria voor een bepaalde productgroep zijn verschillende stakeholders betrokken, zoals branche-organisaties, handelaren, importeurs, milieu- en consumentenorganisaties dienstverleners, industrie en vakbonden.